روماتولوژی (Rheumatology)یک فوق تخصص در پزشکی داخلی و پزشکی اطفال است که به مطالعه و درمان بیماریهای بافت همبند و استخوانهای بدن انسان توجه دارد. به متخصص این رشته روماتولوژیست می‌گویند.
بسیاری از بیماریهای مورد توجه این تخصص ریشه سیستم ایمنی دارند و لذا روماتولوژی بیشتر به مطالعه ایمنی شناسی می پردازد.
روماتولوژیست در زمینه های زیر فعالیت می کند:
بیماری های مفصلی
مشکلات خارج مفصلی
بیماری های استخوان
بیماری های ستون فقرات
بیماری های بافت همبند
بیماری های مفصلی
بیماری های مفصل که با علت های متفاوت به شرح زیر می تواند باشد:
الف. علت التهابی (Inflammatory) مانند بیماری آرتریت روماتوئید و … ب. علت مکانیکال: مانند بیماری استئوآرتریت (Osteoarthritis) که اسم دیگر آن آرتروز (Arthrosis) می باشد. ج. علل یا منشا نورولوژیک : آسیب مفصل بدنبال آسیب سیستم عصبی که در اندامها ایجاد می شود. مانند نوروپاتی بدنبال دیابت و … د. علل متابولیک: آسیب مفصل بعلت بیماری زمینه ای فرد مانند دیابت و یا نقرس می باشد. ه. علل عفونی: علت های عفونی متعددی مانند باکتری ها و یا تب مالت و یا سل می توانند باعث ابتلای مفصل شوند.
مشکلات خارج مفصلی
مشکلات خارج مفصلی: در اطراف مفصل ضمائمی وجود دارد که هرکدام از آنها می توانند با علل متفاوت دچار آسیب شده و ایجاد بیماری نمایند. ضمائم مفصل عبارتند از:
الف. تاندونها که التهاب آنها تاندونیت (Tendinitis) نامیده می شود. ب. به تورم اطراف تاندونها که تنوسینوویت (Tenosynovitis) گفته می شود. ج. کیست های اطراف مفصل که کیست سینویال (Synovial Cyst) گفته می شود.
بیماری های استخوان
بیماری های استخوان که با علل متعددی ایجاد می شود:
عوامل متابولیکی که سردسته آنها بیماری پوکی استخوان و یا استئوپروز (Osteoporosis) است.
علل عفونی که می تواند با منشا باکتری ها و یا قارچ ها باشد که به آن بیماری استئومیست (Osteomycitis) گفته می شود.
بیماری بدن
بیماریهای ستون فقرات که عوامل مختلف می تواند در ایجاد آن دخیل باشد که عبارتند از:
الف. بیماری های التهابی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزانت (Ankylosing spondylitis) سردسته آنهاست. ب. بیماریهای با علت های مکانیکال که علل آن استئوآرتریت مهره های گردن و یا بیماری های فتق دیسک(Disc herniation) می باشد که باعث ایجاد اثر فشاری بر روی ریشه عصب شده و دردهای ارجاعی به اندام های فوقانی و تحتانی ایجاد می کند. ج. علل عفونی که در آن عفونت های مختلفی مانند باکتری ها، سل و یا بروسلا می توانند باعث دیسک شده و مهره های کمر را مبتلا نمایند.
بیماری چشم درد
بیماریهای بافت همبند (Convective tissue) که در آن تمامی قسمت های مختلف می تواند مراتبی از ابتلا را داشته باشد. مانند بیماری لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا SLE( Systemic Lupus Erythematosis)
با توضیح فوق متوجه می شویم دامنه علم رو ماتولوژی بسیار وسیع است. شیوع این بیماری ها در مطالعات جهانی حدود ۴۰-۳۰ درصد می باشد. در مطالعه صورت گرفته در ایران شیوع این بیماری در جامعه شهری ۹/۴۱ درصد و در جامعه روستایی ۶۶ درصد می باشد.
